Door Jack van Londen
Van featherie tot DDH
Aanvankelijk werd gebruik gemaakt van alles wat zich maar met stokken liet wegslaan: blokjes hout, knoken, stenen, opgerold touw, in elkaar gefrommelde lapjes stof en leerafval. Die dingen waren uiteraard niet erg duurzaam, een van de eerste golfregels was dan ook dat verder gespeeld werd van de plaats waar het grootste deel van het projectiel was geland. Dat ging zo het hele (Schotse) dorp rond, in elk geval al in de veertiende eeuw maar waarschijnlijk al veel eerder. Rollen konden deze primitieve ballen niet of nauwelijks, maar dat was niet zo erg, greens zoals wij die kennen waren er niet.
De eerste echte golfbal was de featherie: een balletje van aan elkaar gestikte reepjes koeienhuid - zeg maar leer - volgepropt met gekookte veren en zo goed mogelijk rondgetimmerd. Een ervaren vakman kon er per dag hooguit 4 maken, de prijs per stuk schommelde dan ook rond het weekloon van een ongeschoolde arbeider. Voor de modale golfer geen featherie! Deze peperdure featheries - en al even prijzige clubs die ontwikkeld waren en werden - markeerden de eerste mijlpaal in de geschiedenis van de golfsport: de scheiding tussen golf met primitieve middelen als volksvermaak en golf met een dure uitrusting voor de elite. (In die tijd beschikte alleen de elite over geld). Een featherie ging niet lang mee en was vrijwel niet te repareren, niettemin heeft ie vrijwel ongewijzigd letterlijk eeuwenlang dienst gedaan.
Precies 150 jaar geleden ontdekte een dominee in St. Andrews - waar anders - bij toeval dat guttapercha als het verwarmd werd gemakkelijk gekneed kon worden en bij afkoeling daarna uitstekend uithardde. En hij maakte er een golfbal van!
Van Dale zegt van guttapercha: het in de lucht tot een taaie, leerachtige stof verdroogde melksap van verschillende tropische boomsoorten, niet hetzelfde als rubber maar zeer verwant aan balata. En van balata: rubbersoort, een mengsel van melksap en hars uit de bolletrie boom.
De guttie bleek een geweldige verbetering: homogeen, nagenoeg rond, zonder alteveel onderlinge verschillen. Nauwkeuriger, duurzamer en vooral veel goedkoper dan de featherie. Een handige jongen maakte er 50 per dag. Er werden al gauw mallen gemaakt zodat de guttie een zuivere ronding kreeg en de productie - onder patent - kon worden opgevoerd. En de prijs nog verder daalde.
Wat de guttie tegen de verwachting niet bracht was een langere vlucht. In tegendeel: een splinternieuwe guttie legde het af tegen een eersteklas featherie.
Nog in 1848 ontdekte een ervaren golfer die de nieuwe bal uitprobeerde op Blackheath, dat de guttie aan het einde van het rondje golf beter vloog dan aan het begin. Uitgebreide tests waren het gevolg en de conclusie was ondubbelzinnig: een gebruikte guttie (die onvermijdelijk deukjes en slijtplekken vertoonde) vloog verder dan een zuiver ronde, onbeschadigde nieuwe bal! Minstens zo ver als een featherie, wellicht zelfs iets verder. Dat kon alleen door de oneffenheden komen..... De mallen werden gewijzigd, de 'dimples' werden op de nieuwe ballen al standaard aangebracht en de golfbal kreeg ongeveer de vorm die hij nog steeds heeft.
Zo'n 100 jaar geleden kwamen de Amerikanen met de haskell bal, gemaakt van om een harde kern gewikkeld elastisch band. In 1902 werd deze ook in Engeland geintroduceerd en raakte de guttie in onbruik. Door toepassing van nieuwe materialen en andere productie technieken is deze hard-core bal voortdurend verbeterd en kunnen wij thans kiezen uit een groot assortiment van golfballen die menig rondje golf meegaan.
Inmiddels is zowel empirisch als theoretisch aangetoond dat de huidige golfbal mèt dimples 2.5 maal zover vliegt als een gladde golfbal van hetzelfde materiaal: 250 meter in plaats van 100, om maar eens een eenvoudig voorbeeld te noemen. Dat scheelt nogal wat. De oorzaak daarvan is gelegen in de turbulentie welke bij de dimples ontstaat in de luchtstroom rond een bal in vlucht. Deze op zichzelf zeer kleine turbulente stromingen, eddies genaamd, blijken tot gevolg te hebben dat de totale laminaire stroming het oppervlak van de bal langer blijft volgen. Daardoor wordt het gebied achter de bal waar een (zuigende) onderdruk heerst, kleiner. De bal wordt dus minder afgeremd.
Ik wil maar zeggen dat het toch inderdaad belangrijk is om de bal voor de afslag door de wasmolen te halen: het vuil moet uit de dimples, dat scheelt weer een paar meter in de lengte, en in de breedte.
Uitslag maandbeker april
Handicap 0 t/m 18 (strokeplay)
1. Maurice Maas Netto: 70 slagen
2. Jasper Peels Netto: 71 slagen
3. Franz Hensen Netto: 72 slagen
(Laatste 9: 34 slagen)
4. Marc Brorens Netto: 72 slagen
(Laatste 9: 37 slagen)
5. Franz Erdweg Netto: 72 slagen
(Laatste 9: 38 slagen)
Beste bruto score: Jasper Peels: 78 slagen
Handicap 19 t/m 36 (stableford)
1. Leo Schiffers 41 punten (Laatste 9: 23 punten)
2. Hans Custers 41 punten (Laatste 9: 20 punten)
3. Josa Sieben 37 punten
4. Jochen Vogl 36 punten
5. Sang-Goo Kim 33 punten (Laatste 9: 16 punten)
6. Corejan Peels 33 punten (Laatste 9: 15 punten)
7. Fred Steinbusch 33 punten (Laatste 9: 11 punten)
Handicap 37 t/m 44 (stableford)
1. Els Beurskens 36 punten
2. Huub Rutten 32 punten
Uit de houding van sommige golfers op de golfbaan kan men slechts afleiden, dat zij met een handicap zijn geboren.
EvdP